پایش کاربری اراضی با استفاده از تفسیر با تکنیک های سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی به منظور ارزیابی ماده 1 قانون ملی شدن جنگل ها و مراتع کشور (منطقه پادنا: سمیرم)

بهره برداری های بی رویه و چند جانبه از منابع معدنی و گیاهی و طبیعت سلسله جبال زاگرس، لطمات جبران ناپذیری به این زیستگاه ها وارد کرده است. با توجه به وجود فلور و فون غنی منطقه دنا، و توان و استعداد تخریب و فرسایش بالای این ناحیه به حفاظت و حراست از این منابع با ارزش توسط مسئولین منطقه نیاز می باشد و لازمه این حراست داشتن شناخت و اطلاعات کافی از وضعیت موجود و توان منطقه می باشد. شهرستان سمیرم واقع در استان اصفهان دارای مراتعی با مساحت 440800هکتار (معادل 68/6 درصد از سطح کل استان) بوده که از این میزان مساحتی معادل 54647 هکتار در منطقه پادنا علیا قرار گرفته است. منطقه پادنا علیا به دلیل وجود رودخانه ماربر و واقع شدن در شرق زاگرس مرکزی با ارتفاعات و اراضی پست بستری را برای سود جویان و زمین خواران فرآهم نموده، به طوری که در طول سال های اخیر اراضی مرتعی و جنگلی منطقه به شدت مورد تغییر کاربری قرار گرفته است. بخشی از این تغییر کاربری ها به موجب وجود نواقصی در ابزار های موجود دردست مسئولین می باشد که می-توان به وجود نقشه های توپوگرافی اجرای قانون اشاره نمود، که توسط ادارات منابع طبیعی به عنوان اجرای مواد قانونی بکار می روند. براساس قانون ماده 1 و ماده 2 قانون ملی شدن جنگل ها و مـراتـع کشور مصوب 1341، دولت می بایست بعد از تصویب این قوانین به مدت 5 سال کل اراضی کشور را به-صورت اراضی ملی و مستثنیات تفکیک نماید که تنها بخش کوچکی از اراضی کشور در این فرجه زمانی تعیین وضعیت گردیدند و مابقی اراضی از تاریخ تصویب قانون تاکنون در حال اجرا و اقدام می باشند. با توجه به این که عمده نقشه های اجرای قانون تهیه شده در شهرستان سمیرم طی سال های 1345 الی 1392 ترسیم شده اند و عمدتاً بدون برداشت های میدانی و بر اساس نقشه های 1:50000 (تهیه شده توسط سازمان نقشه برداری کشور بر اساس عکس های هوایی سال 1334) که بعضاً دارای ایراداتی می-باشند. گاهی به صورت عمد یا غیر عمد از سوی کارشناس، مناطقی با وجود سابقه احیا، ملی تشخیص داده شده و بالعکس مناطقی که جزو اراضی ملی و لم یزرع بوده جزو اراضی مستثنیات محسوب شده است، و لذا فاقد دقت و صحت کافی می باشد. با توجه به گذشت زمان جهت اصلاح نقشه های فوق الذکر استفاده از عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای تهیه شده در دوره های زمانی 1334 تا 1392 و تهیه نقشه کاربری اراضی در سال های مختلف از عکس های فوق می تواند بسیار موثر واقع شود. این عکس ها می توانند معیار خوبی برای شناسایی اراضی زیر کشت قبل از سال 1341 باشد. در این عکس ها هر گونه به هم خوردگی خاک اعم از یک بار شخم و شیار قابل مشاهده است. در این عکس ها آثار شخم و شیار، ساخت و ساز و... به خوبی قابل تشخیص و تفکیک می باشد. لذا در این تحقیق از سری عکس های هوایی تهیه شده در سال 1334 (مقیاس 1:50000)، 1348 (مقیاس 1:20000) و عکس های هوایی تهیه شده در سال 1378 با مقیاس 1:40000 استفاده گردید و نقشه تغییر کاربری اراضی هر کدام تهیه گردید. همچنین با استفاده از سامانه گوگل ارث میزان تغییر کاربری در سال 1392 تعیین گردید. نقشه تغییر کاربری تهیه شده در سال 1334 با نقشه توپوگرافی 1:50000 تهیه گردیده توسط سازمان نقشه برداری کشور مقایسه شده و تفاوت معنا دار بین مساحت درج شده در این دو نقشه تحت عنوان اراضی احیا شده در سال 1334 مشخص گردید، فلذا مساحت نقشه های 1:50000 به میزان 18448237 متر مربع در محدوده مورد مطالعه (پادنا علیا به مساحت 546743230 متر مربع) اصلاح گردید. با مقایسه نقشه تغییر کاربری سال های 1334،1348، 1378 و 1392 میزان تغییرات در 59 سال گذشته به میزان 15% تعیین گردید، که حاکی از افزایش تغییر کاربری اراضی در طول دهه های گذشته بوده و به طبع آن کاهش اراضی جنگلی و مرتعی می باشد. همچنین مشاهده می شود که بیشترین تغییرات کاربری ایجاد شده در مجاورت رودخانه ماربر، و در مناطق خاصی می باشند که در طی سال های 1334 و زمان تصویب قانون ملی شدن جنگل ها و مراتع فاقد سوابق احیایی بوده اند. با درنظر گرفتن زمان تصویب قانون ماده 2 (27/10/1341) که حد فاصل زمانی بین سال های 1334 و 1348 می باشد، می توان میزان صحیح تغییر کاربری اراضی در سال 1341 را به میزان 40700000 متر مربع تخمین زد. این میزان می تواند معیار مناسبی جهت مشخص نمودن اراضی احیایی در زمان تصویب قانون باشد و مورد استفاده مسئولین قرار گیرد.